Авӑн уйӑхӗн 12-мӗшӗнче Чӑваш Енре пурӑнакан тӑхӑр ҫынна ҫӗнӗ машина уҫҫине тыттарнӑ. Вӗсем пурте – производствӑра йывӑр аманнисем.

Ҫӗнӗ машинӑсене Социаллӑ страхлав фончӗ парнеленӗ. Фонд пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫак парнене Шупашкар, Ҫӗнӗ Шупашкар, Канаш, Улатӑр хулисенче, Йӗпреҫ, Хӗрлӗ Чутай, Куславкка тата Елчӗк районӗсенче пурӑнакан ҫынсем тивӗҫнӗ.

Ҫак тӑхӑр ҫын тӗрлӗ ҫулта производствӑра аманнӑ. Хӑшӗ-пӗрин ури суранланнӑ, ҫавна май кашни автомобиле ҫын мӗнле суранланнине шута илсе туса кӑларнӑ тата хатӗр-хӗтӗрпе тивӗҫтернӗ. Ҫапла майпа суранланнӑ ҫынсене унпа усӑ курма меллӗ пулӗ.

Ҫӗнӗ Шупашкартан ҫак кунсенче 15,5 тонна ҫӳп-ҫап илсе тухнӑ. Ун чухлӗ ӑпӑр-тапӑр ӑҫтан пухӑннӑ-ха? Хуларан ҫӳп-ҫапа икӗ эрне илсе тухман-мӗн.

Айӑпӗ — «ЖКХ» управляющи компанийӗнче. Вӑл пысӑк парӑмсене пула авӑн уйӑхӗн пуҫламӑшӗнчен ҫӳп-ҫап илсе тухма пӑрахнӑ. Икӗ эрнере ҫав управляющи компанийӗ пӑхса тӑракан картишсем свалкӑна ҫаврӑнма пуҫланӑ.

Ҫӳп-ҫапа КамАЗпа тата трактор урапипе турттараҫҫӗ. Ӑпар-тапӑра 20 коммуналлӑ службӑн ҫирӗм ытла ӗҫченӗ тиеҫҫӗ. Хулара пухӑннӑ ҫӳп-ҫапа полигона илсе тухнӑ. Ҫӳп-ҫапа тиесе тухас ӗҫ малалла пырать-ха.

ЧР Министрсен Кабинечӗн пуҫлӑхӗ Иван Моторин авӑн уйӑхӗн 11-мӗшӗнче ҫапла пӗлтернӗ: Ҫӗнӗ Шупашкар хулипе Муркаш районне «Хӑрушсӑр тата паха ҫулсем» программӑран кӑларма пултараҫҫӗ. Мӗншӗн? Ҫул-йӗре вӑхӑтра туса пӗтерейменшӗн.

Проектпа килӗшӳллӗн, Шупашкарти, Ҫӗнӗ Шупашкарти, Шупашкар тата Муркаш районӗсенчи 119 ҫул ҫинче юсав ӗҫӗсем пынӑ. Авӑн уйӑхӗн 7-мӗшӗ тӗлне 31 ҫул ҫинче ҫеҫ ӗҫ вӗҫленнӗ. Уйӑрнӑ 1,2 миллиард тенкӗрен 517,2 миллион тенкине кӑна тӑкакланӑ.

Ҫӗнӗ Шупашкарта тата Муркаш районӗнче ҫулсене вӑхӑтра туса пӗтермесен те пултараҫҫӗ. Ҫавӑнпа Иван Моторин унти подрядчиксене васкатать, ҫулсене юпа уйӑхӗн 1-мӗшӗччен туса пӗтермелле. Асӑнна муниципалитетсем хушнине пурнӑҫламасан вӗсене программӑран кӑларӗҫ.

Ҫӗнӗ Шупашкарта пурӑнакан Илюхинсен каллех йӗкӗреш ҫуралнӑ. Викторийӑпа Елизавета ҫурла уйӑхӗн вӗҫӗнче ҫут тӗнчене килнӗ.

Илюхинсен пӗрремӗш йӗкӗрешӗ те хӗрачасем. Дарьйӑпа Варвара кӑҫал пӗрремӗш класа кайнӑ ӗнтӗ.

Юрий тата Лариса Илюхинсен тата ача пур. Асли Вероника 10 ҫулта, Матвей вара 5 ҫул тултарнӑ.

Специалистсем ҫирӗплетнӗ тӑрӑх, ҫемьере иккӗмӗш йӗкӗреш ҫурални сайра тӗл пулать. Ҫапах юлашки вӑхӑтра Чӑваш Енре кунашкал тӗслӗх иккӗмӗш хутчен пулнӑ. Нумаях пулмасть пӗр хӗрарӑм иккӗмӗш йӗкӗреш ҫуратнӑ.

Ҫӗнӗ Шупашкарта пурӑнакан пикен юсанмалли колонире ларма тивӗ. Хӗр 18 ҫулта кӑна-ха, Шупашкарти пӗр аслӑ шкулта вӗренет.

Ҫамрӑкскере йӗплӗ пралук леш енне спайсшӑн ӑсатнӑ. Следстви палӑртнӑ тӑрӑх, студентка кӑҫалхи ака уйӑхӗнче тупӑш тӑвас тесе Шупашкарта тата Ҫӗнӗ Шупашкарта 12 вӑрттӑн вырӑна спайс хунӑ.

Наркотик хутӑшне вӑл палламан ҫынсенчен тӗнче тетелӗ урлӑ ҫыхӑнса илнӗ. Пике пӗтӗмпе 6 грама яхӑн наркотик пытарнӑ. Вӑрттӑн вырӑнти спайса полици ӗҫченӗсем оперативлӑ шырав вӑхӑтӗнче тупнӑ.

Суд приговорӗпе килӗшӳллӗн, студенткӑн йӗплӗ пралук леш енче 3,5 ҫул лармалла.

Ҫӗнӗ Шупашкарта банкомат ҫаратнӑ ҫынсен тӗлӗшпе пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫе тишкерсе пӗтернӗ. Кӗҫех ӑна суд пӑхса тухӗ. Кун пирки ЧР прокуратурин пресс-служби пӗлтерет.

Мускавра пурӑнакан 28 ҫулти арҫын пӗлӗшӗпе лавккара вырнаҫнӑ банкомата ҫаратмалли план хатӗрленӗ. Вӗсем камерӑсене юрӑхсӑра кӑларнӑ, унтан банкомат алӑкне ҫӗмӗрнӗ те унтан 4 тимӗр кассета туртса кӑларнӑ. Вӗсенче 2 миллион та 318 пин те 500 тенкӗ пулнӑ.

Халӗ пуҫиле суда ярса панӑ. Палӑртмалла: ҫав арҫын Вологда облаҫӗнчи Камышин хула сучӗн приговорӗпе килӗшӳллӗн юсанмалли колонире ларать. Унта та вӑл ҫавнашкалах преступлени тунӑшӑн ҫакланнӑ.

Ҫӗнӗ Шупашкарти прокуратура «Химпром» ҫывӑхӗнче тем пысӑкӑш шӑршлӑ кӳлленчӗк тӑнине тӗрӗсленӗ. Ун пирки интернет-порталсенчен пӗринче хыпарланӑ.

Тӗрӗслеве прокурорсемпе пӗрлех Роспотребнадзор, Роспирироднадзор, Росреестр, Ҫӗнӗ Шупашкар хула администрацийӗн экологи хӑрушсӑрлӑхӗн, республикӑн Ҫут ҫанталӑк тата экологи министерствин специалисчӗсем хутшӑннӑ.

«Управление отходами» (чӑв. Каяшсене тытса тӑрасси) акционерсен обществин полигонӗ тата сортлакан савучӗ ҫывӑхӗнчи шӑршлӑ шыв кӳлленсе тӑнӑ. Канализаци ҫӑлкуҫӗнчен юхса тухакан шыв вӑрманалла юхнипе вӑл пӗр ҫӗрте пӗвеленсе тӑнӑ.

Тӗрӗслевҫӗсем тӑпран ҫиелти сийне тата шыва тӗрӗслеме илнӗ.

Ҫут ҫанталӑка сиен мӗн чухлӗ кӳнине палӑртсан айӑплисене явап тыттарӗҫ.

Ҫӗнӗ Шупашкарта пӗри хваттерте парикмахерски уҫнӑ. Нумай хваттерлӗ ҫуртӑн пӗрремӗш хутӗнче вырнаҫнӑ хваттере вӑл халӑха йӑлари пулӑшу кӳрекен заведение ҫавӑрнӑ. Апла тума, тӗрӗссипе, саккун чармасть-ха. Анчах ҫӑпатан кантри пур, япалан — йӗрки. Пурӑнмалли хваттере урӑх тӗллевпе усӑ курас тесен ятарлӑ хутсем хатӗрлемелле, тивӗҫлӗ органсене систермелле.

Ҫӗнӗ Шупашкарти хваттерте парикмахерски уҫнине унтисем республикӑн Юстици тата пурлӑх хутшӑнӑвӗсен министерствине пӗлтернӗ. Тӳре-шара нумаях пулмасть тӗрӗслеме персе ҫитнӗ. Чӑн та, суя сӑмах е элек пулман ҫӑхав. 10-мӗш пиллӗкҫуллӑх урамӗнчи 66-мӗш ҫуртри пӗрремӗш хутри хваттере урамран тӳрех кӗмелле алӑк кассах парикмахерски туса хунӑ.

Пурӑнмалли ҫурта пурӑнмалла маррине куҫарнӑ пурлӑха кадастр учетне тӑратманнине пула ун хуҫи налукран пӑрӑннине палӑртнӑ. Кӑлтӑка пӗтерессипе тӳре-шара мера йышӑнма палӑртнӑ.

Раҫҫей Президенчӗ Владимир Путин чӑваш ҫӗрӗ ҫинче ҫуралса ӳснӗ Дарья Спиридоновӑпа Кирилл Прокопьев гимнастсене Пӗтӗм тӗнчери Универсиадӑра ҫӗнтернӗ ятпа саламланӑ. Иккӗшӗн ячӗпе те вӑл телеграмма янӑ.

Кирилл Прокопьев гимнаст ирӗклӗ хӑнӑхтарура ылтӑн медале тивӗҫнӗ, Дарья Спиридонова пӗрене ҫинчи хӑнӑхтарупа ҫӗнтернӗ.

Кирилл Шупашкарти олимп резервӗн 6-мӗш спорт шкулӗнче вӗреннӗ, халӗ Улатимӗр облаҫӗшӗн ӑмӑртӑва хутшӑнать. Дарья Ҫӗнӗ Шупашкарта ҫуралнӑ, спортри малтанхи утӑмсене Чӑваш Енре тунӑ, халӗ Мускавра пурӑнать.

Сӑмах май, Чӑваш Енрен Универсиадӑна Владислав Поляшов хутшӑннӑ. Вӑл кӗмӗл медаль ҫӗнсе илнӗ. Улатӑр хӗрӗ Евгения Шелгунова гимнастка тӑваттӑмӗш вырӑн йышӑннӑ. Бронза медаль илме ӑна кӑштах ҫеҫ май килмен.

Стала

Ҫӗнӗ Шупашкарта ҫӗнӗ стела вырнаҫтарасшӑн. Вӑл «Ҫамрӑк мӑшӑрсене» ятлӑ пулӗ. Ӑна хула историйӗн музейӗ умне лартасшӑн. Хальлӗхе палӑртнӑ тӑрӑх, стелӑна ҫулталӑк вӗҫлениччен вырнаҫтарасшӑн.

Стела 10 метр ҫӳллӗш пулӗ. Вӑл ҫӳлелле хӑпаракан темиҫе ҫӳхе пӑрӑхран тӑрать. Варринче икӗ ҫӗрӗллӗ чӗре. Тӑрринче вара – аистсемпе салтак тӳмисем.

Стела ҫакӑн пекех пулать-и е ҫук-и – хальлӗхе ҫирӗплетсе калама ҫук, мӗншӗн тесен проекта йӑлтах туса пӗтермен-ха.